యూరియా కోసం యుద్ధాలు.. ఎందుకు? ఏమిటి? ఎలా?

యూరియా ..

చరిత్ర:

1828లో జర్మన్ శాస్త్రవేత్త ఫ్రెడ్రిక్ వోలర్ యూరియాను కృత్రిమంగా తయారు చేయడం రసాయన శాస్త్ర చరిత్రలో ఒక కీలకమైన మలుపు. అంతకుముందు సేంద్రీయ పదార్థాలు కేవలం జీవుల నుండి మాత్రమే వస్తాయని భావించేవారు. ఈ ఆవిష్కరణ ఆ నమ్మకాన్ని చెరిపేసింది.
ప్రపంచ యుద్ధాల సమయంలో యూరియాను పేలుడు పదార్థాల తయారీలో ఉపయోగించారు. అయితే, 1950ల తర్వాత భారీ స్థాయిలో ఉత్పత్తి సాధ్యం కావడంతో ఇది వ్యవసాయ రంగంలో నైట్రోజన్ ఎరువుగా విస్తృతంగా వాడుకలోకి వచ్చింది.

మన దేశంలో 1960లలో హరిత విప్లవం సమయం నుండి యూరియా – రైతుల జీవితంలో అంతర్భాగమైంది. అప్పటివరకు ప్రధానంగా పశువుల ఎరువులపై ఆధారపడి, తక్కువ దిగుబడి ఉన్న వ్యవసాయానికి ఇది ఒక కొత్త ఊపునిచ్చింది. ప్రారంభంలో ఎక్కువగా అమెరికా, జర్మనీ నుండి దిగుమతి చేసుకున్నారు. స్వదేశీయంగా యూరియా ఉత్పత్తి సింద్రీ ఫర్టిలైజర్ ఫ్యాక్టరీ (జార్ఖండ్) వంటి ప్లాంట్లలో 1960-70లలో ప్రారంభించారు.

హరిత విప్లవంలో ఎరువుల వాడకం

హరిత విప్లవం వ్యవసాయ దిగుబడులను గణనీయంగా పెంచింది, దీనికి ముఖ్య కారణం రసాయన ఎరువుల వాడకం. ముఖ్యంగా:

* నైట్రోజన్ ఎరువులు: యూరియా, అమ్మోనియం సల్ఫేట్, CAN
* ఫాస్ఫరస్ ఎరువులు: సింగిల్ సూపర్‌ఫాస్ఫేట్ (SSP), డీ-అమ్మోనియం ఫాస్ఫేట్ (DAP)
* పొటాషియం ఎరువులు: మ్యురియేట్ ఆఫ్ పొటాష్ (MOP)

ఈ ఎరువులు పంట దిగుబడులను అసాధారణంగా పెంచాయి, కానీ అదే సమయంలో, పురుగుమందుల అధిక వినియోగంతో పtopfans
, ఆరోగ్య సమస్యలు మొదలయ్యాయి.

యూరియాలో మొక్కలకు అత్యంత ముఖ్యమైన పోషకమైన నైట్రోజన్ 46% ఉంటుంది. ఇది మొక్కల పెరుగుదలకు, ఆకుపచ్చని రంగుకు, కిరణజన్య సంయోగ క్రియకు అవసరం.

భారతదేశంలో యూరియా వినియోగం

భారతదేశం ప్రపంచంలోనే యూరియా అతిపెద్ద వినియోగదారుల్లో ఒకటి. ప్రతి సంవత్సరం సుమారు 3.5–3.6 కోట్ల టన్నుల యూరియాను రైతులు వాడుతున్నారు. ఇది దేశంలోని మొత్తం ఎరువుల వినియోగంలో 55% పైగా ఉంటుంది. ముఖ్యంగా వరి, గోధుమ, చెరకు వంటి పంటలకు దీని వాడకం చాలా ఎక్కువ.

ధర మరియు సబ్సిడీ: రైతుకు ఒక రక్షణ కవచం

ప్రభుత్వం యూరియాపై భారీగా సబ్సిడీ ఇస్తుంది. ఒక 45 కిలోల బస్తా అసలు ధర ₹2,000 పైగా ఉన్నప్పటికీ, రైతుకు అది కేవలం ₹266కి మాత్రమే లభిస్తుంది. ఈ సబ్సిడీని భరించడానికి ప్రభుత్వం ఏటా ₹1.5–2 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేస్తుంది. ఇది రైతులపై ఆర్థిక భారాన్ని తగ్గిస్తుంది, కానీ దీనివల్ల యూరియా అధిక వినియోగం కూడా జరుగుతోంది.

2024 ఏప్రిల్ నుండి 2025 సెప్టెంబర్ వరకు భారతదేశం ఒమాన్, రష్యా నుండి యూరియా దిగుమతులపై సుమారు ₹15,000 కోట్ల రూపాయలు ఖర్చు చేసింది.

అధిక వినియోగం వల్ల సమస్యలు

అధిక యూరియా వాడకం వల్ల అనేక పర్యావరణ మరియు ఆర్థిక సమస్యలు తలెత్తుతున్నాయి:

* నేల సారం తగ్గిపోవడం: రసాయన ఎరువుల అధిక వాడకం నేలలోని సూక్ష్మజీవులను, సేంద్రీయ పదార్థాన్ని నాశనం చేస్తుంది.
* భూగర్భ జలాల కాలుష్యం: యూరియాలోని నైట్రేట్లు నీటిలో కరిగి భూగర్భ జలాలను కలుషితం చేస్తాయి, ముఖ్యంగా పిల్లలలో ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీస్తాయి.
* వాతావరణ మార్పులు: యూరియా నుండి వెలువడే నైట్రస్ ఆక్సైడ్ గ్లోబల్ వార్మింగ్‌కు కారణమయ్యే ఒక గ్రీన్ హౌస్ వాయువు.

యూరియాకు ప్రత్యామ్నాయాలు: పర్యావరణహిత పరిష్కారాలు

యూరియాపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గించడానికి , నేల సారాన్ని కాపాడటానికి అనేక ప్రత్యామ్నాయాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి:

1. నానో యూరియా: IFFCO అభివృద్ధి చేసిన ఈ ద్రవ రూపంలో ఉన్న నానో యూరియా 500ml బాటిల్‌తో ఒక 45 కిలోల యూరియా బస్తాకు ప్రత్యామ్నాయం. దీన్ని పిచికారీ రూపంలో పంట ఆకులపై చల్లితే, మొక్కలు నేరుగా పోషకాలను గ్రహిస్తాయి, దీనివల్ల వృథా తగ్గుతుంది మరియు పర్యావరణానికి హాని తక్కువగా ఉంటుంది.

2. జీవ ఎరువులు (Organic Fertilizers): పశువుల ఎరువులు, కంపోస్ట్, వర్మీ కంపోస్ట్ వంటివి భూమిలో సూక్ష్మజీవుల క్రియాశీలతను పెంచి, సహజంగా నైట్రోజన్‌ను అందిస్తాయి.

3. బయోఫెర్టిలైజర్లు: అజోటోబాక్టర్, రైజోబియం, అజోస్పిరిల్లం వంటి సూక్ష్మజీవులు గాలిలోని నత్రజనిని నేలలో స్థిరపరుస్తాయి, తద్వారా రసాయన ఎరువుల అవసరం తగ్గుతుంది.

4. పంటల మార్పిడి (Crop Rotation): పప్పు పంటలను (కంది, పెసర, మినుములు) ఇతర పంటలతో మార్చి వేయడం వల్ల వాటి వేళ్ళలో ఉండే రైజోబియం బ్యాక్టీరియా నేలలో నత్రజనిని పెంచుతుంది.

5. ఇంటిగ్రేటెడ్ న్యూట్రియెంట్ మేనేజ్‌మెంట్ (INM): రసాయన, జీవ , బయోఫెర్టిలైజర్లను సమతుల్యంగా వాడటం ద్వారా దీర్ఘకాలికంగా భూమి సారం నిలుస్తుంది.

రైతులు యూరియా వాడకాన్ని తగ్గిస్తే తక్కువ ఖర్చుతోనే మెరుగైన ఫలితాలు పొందవచ్చు:

* ఎరువు ఖర్చు తగ్గింపు: యూరియా బస్తాల సంఖ్య తగ్గుతుంది. ప్రస్తుతం వాడే యూరియాలో చాలా భాగం గాలిలోకి లేదా నీటిలోకి పోతుంది.ఇది వృథా ఖర్చు.

* సమతుల్య ఎరువుల వాడకం: నానో యూరియా వంటి ప్రత్యామ్నాయాలను వాడితే తక్కువ మొత్తంలోనే పంటకు అవసరమైన పోషకాలు లభిస్తాయి.

* భూమి సారం కాపాడడం: ప్రత్యామ్నాయాల వల్ల నేల సారం నిలిచి, భవిష్యత్తులో యూరియా కొనాల్సిన అవసరం తగ్గుతుంది.

* పురుగుమందుల ఖర్చు తగ్గింపు: అధిక యూరియా వాడకం వల్ల పంటలు బలహీనపడి, పురుగులకు ఎక్కువగా గురవుతాయి. సమతుల్య పోషణతో పంటలు ఆరోగ్యంగా ఉంటాయి, తద్వారా పురుగుమందుల ఖర్చు తగ్గుతుంది.

* పంట దిగుబడి పెరుగుదల: సరైన పోషకాలు అందడం వల్ల పంటలు ఆరోగ్యంగా పెరిగి, అధిక దిగుబడిని ఇస్తాయి, రైతుకు అదనపు ఆదాయం లభిస్తుంది.

భవిష్యత్ వ్యవసాయం వైపు అడుగులు

యూరియా భారతీయ వ్యవసాయానికి ఒక బలమైన మద్దతుగా ఉన్నప్పటికీ, దాని అధిక వినియోగం భూమి, నీరు , రైతు ఆర్థిక పరిస్థితిపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతోంది. ఈ సమస్యలను అధిగమించడానికి:

* నానో యూరియా, జీవ ఎరువులు, బయోఫెర్టిలైజర్ల వాడకాన్ని ప్రోత్సహించాలి.
* సమతుల్య ఎరువుల వినియోగంపై రైతులకు అవగాహన కల్పించాలి.
* యూరియా లాంటి రసాయన ఎరువులు వాడకుండా పండించిన పంటలకు ప్రత్యేక మద్దతు ధర ఇచ్చి ప్రకృతి వ్యవసాయం చేసే వారిని ప్రభుత్వం ప్రోత్సహించాలి.
* గో ఆధారిత వ్యవసాయం పై ప్రభుత్వం అవగాహన పెంచాలి
ఈ చర్యల ద్వారా రైతుల పెట్టుబడి ఖర్చు తగ్గి, పంట దిగుబడి పెరిగి, మన పర్యావరణం,ఆరోగ్యం కూడా రక్షించబడుతుంది.