మా ప్రాంతానికేంటి? ఓటు బ్యాంకు రాజకీయాలకు చెక్!

(ఆంధ్రప్రదేశ్‌ సమగ్రాభివృద్ధికి చంద్రబాబు ‘త్రీ-జోన్‌’ పై ఒక విశ్లేషణ)

ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజకీయాల్లో, అభివృద్ధి చర్చల్లో దశాబ్దాలుగా వినిపిస్తున్న కీలక ప్రశ్న “మా ప్రాంతానికి ఏం జరిగింది?” అనేది. విభజన జరిగినా ఈ ప్రాంతీయ చర్చను రాజకీయ అవసరాల కోసం వాడుతూనే వున్నారు. ఈ సంకుచిత రాజకీయాలకు చెక్ పెడుతూ, చంద్రబాబు నేతృత్వంలోని కూటమి ప్రభుత్వం ఒక గేమ్-ఛేంజింగ్ పాలనా సంస్కరణకు తెరలేపింది – అదే ప్రాంతీయ ఆర్థిక అభివృద్ధి జోన్ల ఏర్పాటు. ఇది గత వివాదాస్పద ‘మూడు రాజధానుల’ ప్రతిపాదనకు భిన్నంగా, అమరావతిని ఏకైక రాజధానిగా ఉంచి, ఉత్తరాంధ్ర, మధ్య కోస్తా, రాయలసీమ — మూడు ప్రాంతాలను సమగ్రంగా అభివృద్ధి చేసే లక్ష్యంతో రూపొందించబడింది.

ప్రాంతీయ అభివృద్ధికి ఈ మోడల్ ఒక వినూత్న వ్యవస్థను ప్రతిపాదిస్తోంది:

విశాఖపట్నం (9 జిల్లాలు), అమరావతి (8 జిల్లాలు), తిరుపతి (9 జిల్లాలు) కేంద్రాలుగా మూడు జోన్లు ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. సీనియర్ IAS అధికారులను చీఫ్ ఎగ్జిక్యూటివ్ ఆఫీసర్లు (CEOలు)గా నియమించి, వారికి స్వతంత్ర ఆర్థిక, పరిపాలన అధికారాలు అప్పగించారు. ఈ నియామకాలు, ప్రాజెక్టుల అమలు వేగాన్ని పెంచి, ఆలస్యాన్ని తగ్గిస్తుందని ఆశించవచ్చు.

విశాఖ జోన్: యువరాజ్ అమరావతి జోన్: ముకేష్ కుమార్ మీనా రాయలసీమ జోన్: ఎమ్.టి. కృష్ణబాబు ముఖ్యమంత్రి అధ్యక్షతన ఉండే స్టీరింగ్ కమిటీలో స్థానిక ఎమ్మెల్యేలు ఉండటం వలన, పాలనలో పబ్లిక్ అకౌంటబిలిటీ పెరుగుతుంది. నీతి ఆయోగ్ మరియు సింగపూర్‌కు చెందిన అంతర్జాతీయ సంస్థల సహకారంతో ప్రతి జోన్‌కు ప్రత్యేక విజన్ ప్లాన్ రూపొందించడానికి ప్రణాళిక సిద్ధమైంది.

చారిత్రక పరిశీలన: వైఎస్సార్ మండళ్లు vs. చంద్రబాబు జోన్లు గత ఉమ్మడి రాష్ట్రంలో వై.ఎస్. రాజశేఖర్ రెడ్డి ప్రవేశపెట్టిన ప్రాంతీయ మండళ్లకు ఆర్థిక, పాలనాపరమైన అధికారాలు లేవు, అవి కేవలం రాజకీయ పునరావాస కేంద్రాలుగా మిగిలాయన్న విమర్శకు దారితీసింది. ప్రస్తుత CEO-ఆధారిత నమూనా ఆ వ్యవస్థాపక లోపాలను సరిదిద్దే దిశగా పటిష్టమైన అడుగు.

జాతీయ, ప్రపంచ నమూనాలతో పోలిక: భారతదేశంలో ఇలాంటి ప్రాంతీయ నమూనాలు ఉన్నప్పటికీ, ఆంధ్రప్రదేశ్ మోడల్ విలక్షణంగా నిలుస్తోంది. గుజరాత్ మోడల్ (GIDC) వృద్ధిని సాధించినా.. ‘గోల్డెన్ కారిడార్’లో వృద్ధి కేంద్రీకృతం అయ్యిందనే విమర్శ వుంది. ఈ రిస్కును AP నివారించాలి.

మహారాష్ట్ర, తమిళనాడు: ఇక్కడ ప్రాంతీయ ప్రణాళికా బోర్డులు ఉన్నా, AP మాదిరిగా సీనియర్ IAS CEOల నేతృత్వంలో స్వతంత్ర ఆర్థిక స్వయంప్రతిపత్తి గల జోన్‌లను ఏర్పాటు చేయడం అరుదు.

ప్రపంచ నమూనాలు (దక్షిణాఫ్రికా, బొలీవియా): ఈ దేశాలలో ఉన్న బహుళ రాజధానుల వ్యవస్థలు ఖర్చు, లాజిస్టిక్స్ సమస్యలు తెచ్చిపెట్టాయి. AP మోడల్ రాజధానిని ఏకీకృతం చేసి, ఆర్థికాభివృద్ధిని వికేంద్రీకరించడం ద్వారా ఆ సవాళ్లను తప్పించుకోవాలని చూస్తోంది. ఆంధ్రప్రదేశ్ ‘త్రీ-జోన్ పాలసీ’ అనేది పరిపాలనలో ఉన్నత అధికారుల భాగస్వామ్యం, ఆర్థిక స్వయంప్రతిపత్తి మరియు రాజకీయ పర్యవేక్షణ కలగలిపిన ఒక విలక్షణమైన నమూనా.

విజయావకాశాల విశ్లేషణ: సానుకూలతలు & సవాళ్లు రాష్ట్ర GSDP వృద్ధిని 15%కి చేర్చాలనే లక్ష్యం అత్యంత ఆశావహమైనది. గతంలో అత్యుత్తమంగా AP 13.5% వృద్ధిని సాధించింది. ఈ లక్ష్యం స్ఫూర్తిదాయకమైన విజన్‌గా చూడాలి తప్ప, వాస్తవిక అంచనాగా కాదు. అలాగని సాధించలేనిది కాదు.

విజయానికి బలం చేకూర్చే అంశాలు : దీర్ఘకాలిక నిబద్ధతతో కూడిన బలమైన, అనుభవం వున్న రాజకీయ నాయకత్వం ప్రస్తుతం ఉండటం. సింగపూర్ వంటి దేశాలతో పునరుద్ధరించబడిన సహకారం మరియు నీతి ఆయోగ్ నుండి జాతీయ మద్దతు లభించడం. 2024-25లో రాష్ట్రం చూపించిన 13% GSDP వృద్ధి వంటి ప్రస్తుత అభివృద్ధి వేగం. సీనియర్ IAS అధికారులను CEOలుగా నియమించడం ద్వారా ప్రాజెక్టుల అమలు వేగవంతమవుతుంది.

సవాళ్లు : మూడు జోన్లకు నిధులు సమస్య రాకుండా సమన్వయం చెయ్యడం కత్తి మీద సాము లాంటిది. CEOలకు అధికారాలు ఉన్నప్పటికీ, రాజకీయ జోక్యం లేకుండా వృత్తిపరమైన స్వేచ్చ ఇవ్వడం ముఖ్యం.రాష్ట్ర స్థాయి, జోన్ స్థాయి మధ్య మరియు జోన్‌ల మధ్య సరైన సమన్వయం అత్యవసరం.

ఈ సవాళ్లను చంద్రబాబు అనుభవంతో అధిగమించవచ్చు. భవిష్యత్తుకు భరోసా! ఆంధ్రప్రదేశ్ అభివృద్ధికి ఈ త్రీ-జోన్ మోడల్ ఒక చారిత్రక అవకాశాన్ని అందిస్తోంది. బలమైన నాయకత్వం, అంతర్జాతీయ సహకారం, మరియు వృత్తిపరమైన CEOల నియామకం దీని విజయానికి పునాదులు. ఈ వ్యవస్థాగత రూపకల్పన గొప్పదే అయినప్పటికీ, దీని విజయం అమలుపై ఆధారపడి ఉంటుంది. నిష్పాక్షికమైన పాలన, ప్రాజెక్టుల వేగవంతమైన అమలు, మరియు ఈ వ్యవస్థకు సుదీర్ఘకాలిక స్థిరత్వం ఉంటే… ఈ సంస్కరణ సమగ్రాభివృద్ధి, పెట్టుబడుల ఆకర్షణ మరియు పారదర్శక పాలనను అందించి, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ను జాతీయ ఆర్థిక పటంలో కొత్త శిఖరాలకు చేర్చగలదు.