కేంద్ర బడ్జెట్ అనేది కేవలం ఆదాయ మరియు వ్యయాల ప్రకటన మాత్రమే కాదు, ప్రస్తుత ప్రభుత్వం యొక్క విధాన పత్రం గా పనిచేస్తుంది. ఇది అధికారంలో ఉన్న వారి ప్రాధాన్యత, వ్యూహాలు మరియు కట్టుబాట్లను ప్రతిబింబిస్తుంది. కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ 2024-2025 బడ్జెట్‌ను మంగళవారం పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టారు.

దురదృష్టవశాత్తు, ఆదాయ అసమానతలు వంటి కీలక సమస్యలు పరిష్కరించడంలో బడ్జెట్ విఫలమైంది. సామాన్యులు ఎదుర్కొంటున్న ముఖ్యమైన ఆందోళనల గురించి ప్రస్తావించాల్సిన అవసరం లేదని విమర్శకులు దీనిని అండర్‌హెల్మింగ్ బడ్జెట్‌గా పేర్కొన్నారు. బడ్జెట్‌లో మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ చట్టం వంటి కీలకమైన ప్రాంతాలను పట్టించుకోలేదు, సాధారణ పౌరుల ఆదాయాన్ని మెరుగుపరచడానికి తగిన చర్యలు తీసుకోలేదు.

ఏంజెల్ ఇన్వెస్టర్లకు పన్నును రద్దు చేయడం మాత్రమే గుర్తించదగిన నిబంధనగా కనిపించింది, ఇది విస్తృత ఆర్థిక సవాళ్లు పరిష్కరించడానికి పెద్దగా ఉపకరించదు. ప్రస్తుతం దేశంలో ద్రవ్యోల్బణం, నిరుద్యోగం, ఆర్థిక అసమానతలు ఆందోళనకర స్థాయికి చేరుకున్నాయి. సామాన్య ప్రజలు, రైతులు, పేదలు, కూలీలు, మహిళలు, యువత ఈ బడ్జెట్‌ తమకు కొంత ఊరటనిస్తుందని, భరోసా ఇస్తుందని ఆశించారు. ప్రభుత్వం సంక్షేమ పథకాలు ప్రవేశపెడుతుందని, ఉపాధి అవకాశాలను కల్పించాలని, ప్రజల ఆర్థిక స్థిరత్వానికి ప్రత్యక్ష మద్దతునిస్తుందని వారు ఆశించారు.

అయితే ఈ బడ్జెట్ సామాన్య ప్రజల ఆశలు, అంచనాలకు పూర్తి విరుద్ధంగా మారడంతో కేంద్ర బడ్జెట్ ఖజానా ఖాళీగా, అడ్రస్ లేకుండా పోయింది. కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ వార్షిక బడ్జెట్ సమర్పణను చాలా మంది నిస్సహాయ దిశానిర్దేశం చేశారు, ఆనాటి ఒత్తిడి సమస్యలకు నిజమైన పరిష్కారం అందించలేదు. ద్రవ్యోల్బణం, నిరుద్యోగం మరియు ఆర్థిక అసమానతలను పరిష్కరించడానికి ఖచ్చితమైన చర్యలు లేకపోవడం తీవ్ర నిరాశ పరిచిన విషయం.

ప్రభుత్వ విధానం దాని పౌరుల పోరాటాల నుండి డిస్‌కనెక్ట్ అయినట్లు కనిపిస్తోంది, చాలా మంది నిరాశగా ఎదురుచూస్తున్న మద్దతు, హామీని అందించడంలో బడ్జెట్ విఫలమైంది. కేవలం తన ప్రభుత్వానికి మద్దతు తెలుపుతున్న బీహార్ మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ కు పేలవమైన కేటాయింపులు ఇచ్చి ‘కుర్సీ బచావో’ (సీటును కాపాడుకోండి) బడ్జెట్‌గా ఉంది. క్లిష్టమైన సమస్యలను, ముఖ్యంగా మహిళల భద్రతకు సంబంధించిన సమస్యలను పరిష్కరించడంలో విఫలమైంది.

“మహిళలకు సంబంధించిన ప్రధాన ఆందోళన వారి భద్రత, ఈ సమస్య పరిష్కరించబడలేదు. ద్రవ్యోల్బణం నియంత్రణకు ప్రభుత్వం ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోదలుచుకోవడం లేదు. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో కొనుగోలు శక్తి నిరంతరం తగ్గుతోంది. 2024 కాంగ్రెస్ మేనిఫెస్టో నుండి ఆర్థిక మంత్రి కాపీ చేసినట్లుగా కనిపించడంపై తీవ్ర విమర్శలు వచ్చాయి. ఎన్నికల ఫలితాల తర్వాత ఆర్థిక మంత్రి కాంగ్రెస్ మేనిఫెస్టో లోక్ సభలో చదివారు. ఆమె కాంగ్రెస్ మ్యానిఫెస్టోలో 30 వ పేజీలో వివరించిన ఉపాధి-అనుసంధాన ప్రోత్సాహకాన్ని వాస్తవంగా స్వీకరించారు.

కాంగ్రెస్ మ్యానిఫెస్టోలోని 11వ పేజీలో పేర్కొన్న ప్రతి అప్రెంటిస్‌కు భత్యంతో పాటు అప్రెంటిస్‌షిప్ పథకాన్ని ప్రవేశపెట్టింది. కాంగ్రెస్ మేనిఫెస్టోలోని కొన్ని ఇతర ఆలోచనలను ఆర్థిక మంత్రి కాపీ చేసింది. ప్రభుత్వం ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు ‘ప్రత్యేక కేటగిరీ’ హోదాను నిరాకరించింది. అయితే, బిజెపి నేతృత్వంలోని ఎన్‌డిఎలో భాగమైన ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని అధికార టిడిపి మరియు బీహార్‌లోని జెడి (యు) బడ్జెట్‌లో ప్రకటించిన ప్యాకేజీల రూపంలో ప్రత్యేక దృష్టిని ఆకర్షించాయి.

ఆర్థిక మంత్రి ప్రసంగంలో ముఖ్యమైన ప్రస్తావన లేకుండా నరేంద్ర మోడీ ప్రధానమంత్రిగా ఎదగడంలో కీలకమైన రాష్ట్రమైన ఉత్తరప్రదేశ్‌ను విస్మరించడంపై వివిధ వర్గాల నుండి ఇది ప్రతిస్పందనలకు దారితీసింది. ఉత్తరప్రదేశ్, ఢిల్లీ, తెలంగాణ, కర్ణాటక, తమిళనాడు, పశ్చిమ బెంగాల్, మహారాష్ట్ర, ఎంపీ, కేరళ రాష్ట్రాల అభివృద్ధి కార్యక్రమాలను బీజేపీ ప్రభుత్వం విస్మరించి రాష్ట్ర యువత, రైతుల ప్రయోజనాలకు విరుద్ధంగా వ్యవహరిస్తోంది.

మోదీ ప్రభుత్వ 11వ బడ్జెట్‌లో నిరుద్యోగం, ధరల పెరుగుదల, రైతులు, మహిళలు, యువత తప్పిపోవడం వంటి సమస్యలు ఉన్నాయి ఇది నిస్సహాయత మూట; ఇటువంటి పరిస్థితుల్లో కూడా ప్రజలు జీవించి ఉన్నందుకు దేవునికి ధన్యవాదాలు. దేశంలోని అణగారిన వర్గాల అభ్యున్నతికి అవసరమైన సంస్కరణవాద విధానాలు బడ్జెట్‌లో లేవు, కేంద్ర బడ్జెట్ పాత పద్ధతిని అనుసరిస్తుంది.

ఇక్కడ కొద్దిమంది ధనవంతులు సంపన్నులు మినహా దేశంలోని పేదలు, నిరుద్యోగులు, రైతులు, మహిళలు, కార్మికులు, అట్టడుగున ఉన్న మరియు నిర్లక్ష్యానికి గురైన వర్గాలకు మంచి రోజులపై ఆశలు లేవు. 125 కోట్లకు పైగా అణగారిన వర్గాల అభ్యున్నతికి, వారికి మౌలిక వసతుల కల్పనకు అవసరమైన సంస్కరణ విధానాలు, ఉద్దేశాలు కూడా ఈ కొత్త ప్రభుత్వానికి లేదు. ఈ చెత్త బడ్జెట్‌లో ఇలాంటి కేటాయింపులతో ప్రజల జీవితాలు సంతోషంగా, సుభిక్షంగా మారతాయని అనుకోవడం సుద్ద అవివేకం.

ద్రవ్యోల్బణం, నిరుద్యోగం ఆదాయ అసమానత వంటి ముఖ్యమైన సమస్యలను పరిష్కరించడంలో విఫలమైన, దిశా నిర్దేశం లేకపోవడంతో బడ్జెట్ విఫలమైంది. అరువు తెచ్చుకున్న ఆలోచనలపై ఆధారపడటం కేవలం కొన్ని రాష్ట్రాలపై దృష్టి సారించడం, ఇతరులను నిర్లక్ష్యం చేయడం వంటివి సమాజంలోని వివిధ రంగాలలోని అసంతృప్తిని మరింత నొక్కి చెబుతున్నాయి.